Belarus Ali Məhkəməsinin bloggerlə bağlı son qərar çıxaracağı gözlənilir; ekspertlər Moskvanın bu məsələdə təkidinin arxasında dayanan məkrli məqsəddən danışdılar...
Azərbaycan qanunlarını kobud şəkildə pozaraq dəfələrlə işğal altındakı Dağlıq Qarabağa getdiyi və separatçı rejimi açıq şəkildə təbliğ elədiyi üçün barəsində cinayət işi açılan, Minskdə həbs edilən və Azərbaycana ekstradisiya qərarı çıxarılan blogger Aleksandr Lapşinin ekstradisiya qərarının ləğvi üçün apelyasiya şikayətinə Belarus Ali Məhkəməsi bu gün - fevralın 6-da baxmalıdır.
Prosedura görə, qərar bu gün, ya da uzağı, 3 gün ərzində verilə bilər. Ancaq Lukaşenkonun ekstradisiyanı tezləşdirməkdə maraqlı olması söyləməyə əsas verir ki, hökm daha iki gün ləngiməyəcək.
A.Lapşinin üçlü vətəndaşlığa malik olması (İsrail, Rusiya, Ukrayna) onunla bağlı məsələnin məntiqi sonluğa çatmasını müəyyən mənada yubadır. Xüsusilə Rusiya bu məsələdə hay-küy salıb. Moskva Lapşinin Azərbaycana verilməməsi üçün Belarusa çağırış və təzyiq edir.
Rusiya xarici işlər naziri Sergey Lavrovun ardınca Rusiyanın ombudsmanı Tatyana Moskalkova bənzər bəyanatla çıxış edərək, Lapşinin ekstradisiyası əleyhinə olduğunu söyləyib. Onun sözlərinə görə, Rusiya Konstitusiyası ölkə vətəndaşının üçüncü dövlətə verilməsini qadağan edir.
Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü Mariya Zaxarova isə məsələ ilə bağlı daha sərt mövqe sərgiləyib, faktiki surətdə Minski hədələyib.
Lakin Rusiya rəsmiləri nədənsə unudurlar ki, Belarusda Rusiyanın deyil, Belarusun konstitusiyası qüvvədədir. Həmin konstitusiya isə beynəlxalq qanunları belə pozan A.Lapşinin Azərbaycana təhvil verilməsini tamamilə mümkün sayır. Hərçənd o da artıq etiraf edilməlidir ki, məsələ indi həm də siyasiləşib. Yəni, yekun qərar eyni zamanda rəsmi Minskin, özəlliklə də prezident Aleksandr Lukaşenkonun iradəsindən asılı vəziyyətə gəlib.
Ehtimal edilir ki, Moskvadan Bakıya da Lapşin məsələsində geri çəkilmək üçün təzyiqlər başlana bilər. Odur ki, bu məsələdə Bakı ilə Moskvanın da münasibətlərində gərginlik yaranacağı istisna deyil. Ekspertlərin fikrincə, Lapşin məsələsinin Azərbaycanın istədiyi kimi sonuclanması Minskin nə dərəcədə iradə göstərməsi ilə yanaşı, Bakının da Moskva qarşısında necə davranmasından xeyli dərəcədə asılıdır. Belarus prezidenti Aleksandr Lukaşenkonun hüquqa əsaslanan və Azərbaycandan yana açıqlama verdiyi bəllidir. Moskva isə təzyiqlərini şübhəsiz ki, davam etdirir.
Belə əziyyətdə Ali Məhkəmə də Lapşinin şikayətini rədd edəcəkmi? Lapşin məsələsi Moskva ilə Bakı arasında gərginlik yarada bilərmi? İsrailin Rusiya qədər hay-küy salmadığı müşahidə olunur. Nədən Rusiya bu məsələdə israr edir?
Politoloq Elçin Mirzəbəyli bildirdi ki, Moskva Lapşinlə bağlı məsələyə siyasi müstəvidən və imperiya ambisiyaları çərçivəsindən yanaşır. Digər tərəfdən, Kreml Lapşinin ekstradisiyasının presedent yarada biləcəyindən narahatdır.
Ona görə Lapşinin Azərbaycana verilməməsində təkid edir: “Kimsəyə sirr deyil ki, erməni işğalı altında olan Azərbaycan torpaqlarına ən çox səfər edən Rusiya vətəndaşlarıdır. Bu günədək Rusiya ilə münasibətlərimizdə problem yaranmasın deyə, baş verənləri görməzdən gəlmişik. Lapşinlə bağlı məsələ isə sırf hüquqi presedent yaratdığı üçün oxşar faktlarla bağlı siyasi manipulyasiya etmək çətin olacaq. Məsələnin Rusiyanı qıcıqlandıran başqa bir tərəfi ekstradisiya qərarının bu ölkə ilə eyni ittifaqda olan Belarus tərəfindən verilməsidir. Moskva bu fakta özünün nüfuz dairəsində saydığı bir coğrafiyada reputasiyasına vurulan zərbə kimi yanaşır. Lukaşenko üçün də bu məsələ həm Azərbaycanla münasibətlərin inkişafı, həm bir lider kimi öz məninin növbəti dəfə təsdiqi, həm də Rusiyaya boyun əymədiyini nümayiş etdirmək üçün çox vacibdir. Lukaşenko xarakter adamıdır və geri çəkilməyəcək. Putin MDB məkanındakı xarizmatik liderləri əzmək istəyir. Bunu görməmək mümkün deyil. Bu baxımdan geriyə yol olmadığını düşünürəm”.
Politoloqun fikrincə, Belarus Ali Məhkəməsi də Minsk məhkəməsinin Lapşinlə bağlı qərarını qüvvədə saxlayacaq. Lapşin Azərbaycana veriləcək: “Bunun başqa alternativi yoxdur”.
Lapşin məsələsində İsrailin Rusiya qədər israrlı olmamasının səbəbinə gəlincə, E.Mirzəbəyli söylədi ki, bu, Tel-Əvivin baş verənlərin mahiyyətini başa düşməsi, Azərbaycanla bağlı münasibətlərə verilən önəm və regionda baş verəcək proseslərlə əlaqədar geniş təsəvvürlərə malik olması ilə bağlıdır: “Biz indi çox önəmli bir mərhələyə qədəm qoyuruq. MDB məkanında mərkəzdənqaçma prosesləri sürətlənəcək. Çünki Rusiyanın artıq bu prosesləri tam nəzarətdə saxlamaq imkanı yoxdur. Bunu MDB məkanında da, daha geniş miqyasda da hiss edirlər”.
AMİP-in beynəlxalq əlaqələr katibi Elşən Mustafayev isə bildirdi ki, Rusiyanın Lapşinin həbsindən sonra hay-küy qaldırması, Belarusa təzyiqlər etməsi Qarabağ konfliktində tərəf olduğunu bir daha ortaya qoydu: “Lavrovun məlum bəyanatından qısa müddət sonra növbəti dəfə Azərbaycanın müstəqilliyinə, qanunlarına olunan növbəti hörmətsizliyin şahidi oluruq. Lapşin məsələsi sıradan bir məsələ deyil. Azərbaycanın razılığı olmadan Qarabağda yüzlərlə insan olub. Amma onların hamısının haqqında axtarış elan olunmayıb. Əksəriyyəti yalnız ”qara siyahı"ya salınıb. Lapşin isə qanunsuz səfərindən sonra konkret olaraq qondarma respublikanı müstəqil dövlət kimi təbliğ edib, terrorçulara haqq qazandırıb, bununla da Azərbaycanın milli təhlükəsizliyinə qarşı fəaliyyətdə olub. Ortada bu faktların olmasına görə də məhz Belarus onun saxlayıb və ekstradisiya olunmasına qərar verib. Bir neçə gün öncə Lukaşenko keçirtdiyi böyük mətbuat konfransında rusiyalı jurnalistin bu məsələ barəsində verdiyi suala faktlarla, əsaslandırılmış cavab verdi. Bu cavabdan o məlum oldu ki, Belarus Ali Məhkəməsinin ekstradisiya qərarını qüvvədə saxlayacağı gözlənilir. Bu arada Lapşinin özünün və anasının əfv olunma xahişi ilə Azərbaycana müraciət etməsi də onu göstərir ki, məsələ qapanıb.
Əgər əfv olunacaqsa belə, bu, Azərbaycanda ola bilər. İsrail tərəfi də bu məsələ ilə maraqlanıb. Görünür ortada olan faktlar o qədər əsaslıdır ki, Belarus hökumətindən heç-bir şey tələb etməyiblər. Hələ ki, Rusiya yalnız Belarusla bu barədə danışıqlar apardığını təsdiqləyib. Eyni zamanda ola bilsin ki, Bakı ilə də qeyri-rəsmi təmasları olub və yaxud olacaq. Ola bilsin Moskva Lapşin Bakıya ekstradisiya edildikdən sonra təzyiqlərə başlasın. Hesab edirəm ki, istənilən halda Moskvanın bu hüquqi məsələyə müdaxiləsinə yol verilməməlidir".
Ekspertin sözlərinə görə, Rusiya bilir ki, bu presedent gələcəkdə Azərbaycanın işğal olunmuş rayonlarına qanunsuz səfər etmək istəyənləri qorxudacaq, ora olan marağı azaldacaq, işğalçı separatçı rejimin rəhbərlərinin mövqelərini zəiflədəcək, əhalisini ruh düşkünlüyünə gətirəcək, o cümlədən Serj Sarkisyan hakimiyyətini də daxildən zərbələr altında qoyacaq, Azərbaycan tərəfinin isə mənəvi üstünlüyünə gətirəcək: “Rusiya status-kvonun dəyişməsini istəmədiyi kimi, mənəvi üstünlüyün də dəyişilməsini istəmir”. (musavat.com)
pia.az
Digərxəbərlər
Populyar xəbərlər
