İntiharlar cəmiyyətimizin sosial gerçəkliyinə çevrilir...

Sosioloq: “İntiharların kəskin artması cəmiyyətdə mənəvi-pxisoloji əxlaqı dəyərlərin dəyişməsinin əyani təzühürüdür”.

“Uşaq intiharlarının artması faciəvi hala çatıb. Burada əsas günah valideynlərdədir- demək olar ki, 99 faiz günah valideynlərdədir”.

Bu sözləri sosioloq Elçin Bayramlı son 12 ildə Azərbaycanda intiharların sayının 4 dəfə artmasının səbəblərini PİA.az-a şərh edərkən qeyd edib.

Son günlər yenidən aktuallaşan intiharlarla bağlı sensasiya sayıla biləcək statistika açıqlanıb.
İqtisadçı Toğrul Vəliyev son 12 ildə Azrbaycanda olan intiharların sayını hesablamağa çalışıb. Onun sözlərinə görə, 2008-2020-ci illərdə intiharların sayı 4 dəfədən çox artıb.

Diqqət çəkən məsələlərdən biri də yeniyetmə və gənclər arasında ingihar edənlərinin sayının artmasıdır. Bu da onu göstərir ki, inrihar cəmiyyətimizin sosial probleminə çevrilir. Və bu intiharların kökündə əsasən maddi problemlər dayanmır.

İntiharların bu qədər artmasının hansı sosial səbəbləri var və bu artımda “ədalətsiz cəmiyyət”in yaratdığı sosial bərabərsizliyin payı varmı?

İntiharların sayının artma səbəblərini PİA.az-ın əməkdaşı ASAM rəhbəri, sosioloq Elçin Bayramlı ilə müzakirə edib.

Elçin Bayramlı: “Özəl televiziyalar və orada çıxış edən bir çox məşhurlar var gücləri ilə insanların- xüsusən yeniyetmə və gənclərin əxlaqını pozmağa, ailə institunu dağıtmağa, uşaq tərbiyəsini lazımsız bir şeyə çevriməyə açıq şəkildə səsləyir”.

Ətrafda çox güclü psixotron təzyiqin, mənəvi terrorun olduğunu vurğulayan sosioloq PİA.az-a bildirib ki, bu terroru bütün ölkədə qlobal mütəşəkkil təşkilat həyata keçirir:

“İntiharların kəskin artması cəmiyyətdə mənəvi-pxisoloji əxlaqı dəyərlərin dəyişməsinin əyani təzühürüdür. Burada sosial problemlərin təsirini əsas götürənlərlə razılaşmıram, bu faktor bəlkə bir neçə faiz rol oynaya bilər. Müqayisə üçün baxın, intiharların səviyyəsi məhz inkişaf etmiş, əhalisinin maddi təminatı yaxşı olan ölkələrdə daha yüksəkdir. Və ya tarixin sosial-maddi cəhətdən ən ağır dövlərində intiharlar çox az olub, amma indi dəfələrlə çoxdur. Misal üçün, bəşər tarixinin 2-ci dünya müharibəsi illərindən ağır dövrü olmayb, onda intiharlar çox cüzi idi.

Sadəcə, müasir dövr özü ilə mənəvi dəyərləri dəyişdirən, maddi həzzləri daha üstün tutan, azadlıq adı altında mütləq anarxik meyilləri gətirən bir prosesə sahiblik edir. Daha doğrusu bunu dövr gətirmir, hansı qüvvələr bu prosesi aparır. Bu konkret qlobal psixotron terrordur. Burada televiziyaların, internetin müstəsna xidmətləri var. Daha doğrusu nəzarətsiz KİV və internet resurslarının da xidməti var. Nəticə də ortadadır.

Elçin Bayramlı: “Uşaqlarına sahib çıxmayan onların tərbiyəsi ilə məşğul olmayan, onlara vaxt diqqət və ayırmayan, qayğı göstərməyən fasiləsiz olaraq nəzarət etməyən valideynlərin övladları böyük risk altındadır”.

Xüsusən də, uşaq intiharlarının artması faciəvi hala çatıb. Burada əsas günah valideynlərdədir- demək olar ki, 99 faiz günah valideynlərdədir. Uşaqlara tərbiyə verməyi arxa plana atıb, onları tam nəzarətsiz buraxıblar. Siz heç əlində kitab qəzet oxuyan və ya bir-biri ilə şahmat oynayan uşaq, yeniyetmə və gəncə rast gəlmisinizmi? Mən rast gəlməmişəm son illərdə.

Azyaşlı uşaqların əlinə bahalı smartfonlar alıb verib yaxalarını çəkiblər kənara. İnternetdə ağla gələn və gəlməyən hər cür təhlükəli materiallar var- hansı ki, psixikaya çox ağır zərbə vurur, dəyərlər sistemini dəyişdirir, əxlaqsızlığı, narsizmi, eqoizmi, həzz və əyləncədən üstün dəyər olmadığını təbliğ edir.

Televiziyaların burada müstəsna rolu var. Xüsusən, özəl televiziyalar və orada çıxış edən bir çox məşhurlar var gücləri ilə insanların- xüsusən yeniyetmə və gənclərin əxlaqını pozmağa, ailə institunu dağıtmağa, uşaq tərbiyəsini lazımsız bir şeyə çevriməyə açıq şəkildə səsləyir. Seriallar, şou verilişlər mənəvi dəyərləri məhv edir. Valideynlər də uşaqları ilə oturub bunlara baxırlar.

Elm sübut edib ki, televiziya insan psixikasına hər şeydən güclü təsir edir. Bu vasitə ilə onu istədiyi istiqamətə yönəldə bilirlər. Subliminal mesajlarla, 25-ci kadrlarla dolu olan teleistehsallar şüuraltına işləyir və yalnız pis məqsədlərə xidmət edir.

Mən hələ görməmişəm ki, özəl tv-lərdə alimlər danışa, elm, təhsil təbliğ edilə, intellektual yarışlar təşkil edilə, müasir texnologiyalar öyrədilə. Yalnız dövlət kanallarında bu var. Yəni, ətrafdan çox güclü psixotron təzyiq, daha doğrusu terror var. Özü də bu terroru bütün ölkədə qlobal mütəşəkkil təşkilat həyata keçirir. Bunların ilik dövriyyəsi milyardlarla ölçülür. Uşaqlar bunların caynağına buraxmaq olmaz. Onlar bu qlobal terrorun öhdəsindən gələ bilməz. Ona görə də istisnasız olaraq bütün bu kimi hallarda valideyn günahkardır.

Konkret olaraq uşaqlarına sahib çıxmayan onların tərbiyəsi ilə məşğul olmayan, onlara vaxt diqqət və ayırmayan, qayğı göstərməyən fasiləsiz olaraq nəzarət etməyən valideynlərin övladları böyük risk altındadır”.

Nərminə UMUDLU
pia.az