Çərşənbə axşamı, 19 Mart 2024
USD : 1.7
EUR : 1.8724
Hava
+25 ° Baku
+18 ° Quba
+17 ° Qusar
+22 ° Gəncə
+27 ° Lənkəran
+32 ° Naxçıvan
+30 ° Salyan
+19 ° Şəki

COVİD-in yeni mutasiyası nə qədər təhlükəlidir? - Professordan açıqlama

Hazırda insanlar arasında xüsusi "gərginlik və ruhi sarsıntıya" səbəb olan ən əsas səbəblərdən biri, COVİD-19-un müxtəlif ölkələrdə yeni mutant ştamlarının aşkarlanması haqqında söylənilən fikirlərdir. Bəzi mənbələrdə İngiltərədə, bəzilərində isə Cənubi Afrikada aşkarlandığı söylənilən fərqli mutantların patoloji fəallığı və RO indeksinin COVİD-19-dan 70-90% yüksək olduğu, hətta atrıq bəzi ölkələrə yayıldığı da iddia olunur.

PİA.az qaynarinfo-ya istinadən xəbər verir ki, professor Musa Qəniyev koronavirusun yeni mutasiyasının daha təhlükəli olması ilə bağlı deyilənləri doğru saymır:

"COVİD-19 tərkibinə 30 min nukleokapsid daxil olan ən uzun RNT genomuna malik virus olduğundan, onun yüzlərlə yox, hətta minlərlə mutasiyası ola bilər. Lakin bu mutasiyalar zamanı əmələ gələn ştamların nukleokapsidlərinin kəmiyyət və keyfiyyət tərkibi mütləq mənada əks, yəni azalmağa doğru getməlidir və gedir. Bu səbəbdən onların patoloji fəallığı xələfindən yüksək ola bilməz.

İstənilən xəstəlik və ya virus infeksiyasına yoluxma, onun proqnozu və müalicəsinə münasibətdə cinsi, etnik, irqi xüsusiyyətlər, coğrafi ərazi, eləcə də fəsli dəyişikliklər, hətta ğündəlik bioritmlərdə (sutka ərzində zaman vaxtının dəyişməsinə görə) törənən dəyişikliklər son dərəcə həlledici rol oynayır. Odur ki, istənilən infeksiyanın dəyərləndirilməsi zamanı, "Xronoloji qanunauyğunluq" adlandırılan bu proseslərə (məs. təkcə bir sutka ərzində orqanizmdə 300-dən artıq fizioloji proseslərdə fərqli aktivlik müşahidə olunur) mütləq mənada istinad edilməlidir. Başqa sözlə desək, COVİD-19 bir ölkədə bir, digərində başqa, o birində isə tamamilə fərdli klinik əlamətlərlə keçə bilər. Və yaxud bir insan populyasiyasında letallığı yüksək, digərində zəif, o birində isə nisbi ola bilər. Eləcə də söylədiyim fərqliliyə uygun olaraq, mutasiya serotipləri nukleotid ardıcıllığına görə fərqlilik göstərə bilər. Lakin bu heç bir halda aqressiv mutant ştamın əmələ gəlməsi kimi qəbul olunmamalı və bu şəkildə ictimailəşdirilməməlidir. Başqa sözlə desək, COVİD-19-un mutasiyası mütləqdir, fərqliliyi də söylədiyim səbəblərdəndir. Lakin bilmək və insanlara izah etmək lazımdır ki, bu mutasiyalar yeganə olaraq virusun orqanizmlə simbioz yaşamasına xidmət edir. Yəni bu mutasiyalar heç bir halda daha aqressiv virus ştamının əmələ gəlməsinə xidmət edə bilməz. Bu mutasiyalar yalnız bələdləşmə və uyğunlaşma mutasiyasıdır. Başqa sözlə, COVİD-19 reproduksiya zamanı mutasiyaya məruz qalması, genom ardıcıllığında mütləq şəkildə aminturşu itirməklə, sələfindən letallığa doğru nisbi fərqlilik göstərən subtipinin yaranması halı kimi başa düşülməlidir.

Retrovirusların reproduksiyası zamanı müşahidə olunan bu hala, çox vaxt RNT-nin letallıq (latınca letalis - ölümcüllük, ölüm deməkdir) mutasiyası deyilir.

Bilmək lazımdır ki, viruslar "obliqat", mikrocanlılardır və bu səbəbdən də heç bir halda yoluxdurduğu hüceyrəni məhv etmək istəmir. Əks halda o, özü də məhv olur. Odur ki, virus qonaq olduğu hüceyrəyə uyğunlaşmaq, onunla birgə yaşamaq üçün dəyişikliyə məruz qalır. Bu mütləqdir və ümumi yaşam qanunudur. Bunu "aqressiv" ya "qatil" mutantın əmələ gəlməsi kimi təqdim edib, onsuz da dərin maddi, mənəvi və ruhi sarsıntı içərisində çırpınan insanları qorxutmaq sadəcə günahdır, özü də indiki, bu halda bağışlanılmaz günah. Məgər insanların artıq bir ilə yaxındır ki, çəkdiyi əzablar, düşdüyü ümüdsüz vəziyyət, dünyanı idarə edən və ümumi sayı üç rəqəmli olan alilərdən başqa, bizim hər birimizin - bütün insanlığın faciəsi deyilmi. Axı bu zülmə artıq dözmək mümkün deyildir. Odur ki, hansısa bir ölkədə nə məqsədlə deyildiyi qaranlıq və naməlum olan fikirlərin təhlil və təbliği yolverilməzdir.

Bundan başqa bir daha bildirirəm ki, COVİD-19-un digər - istər Qərb, istərsə də Yeni Qitə ölkələrində yayılmasına xidmət edən əksər faktorlar bizim ölkəmizə yaddır. Bizim ölkəmizdə əksər insanlar hətta adi, gündəlik dini ayinlərin icrası zaman belə (məsələn, namaz qılarkən) mütləq qanun kimi, düz beş dəfə gigienik vərdişlərə dönmədən əməl edirlər. Odur ki, COVİD-19 bizim ölkə və xalqımız üçün qorxulu kabus deyildir və qorxulu kabus ola da bilməz. Digər tərəfdən, COVİD-19-un özündən daha qorxulu və ağır mutasiyası, bu infeksiya tamamilə sönəndən yalnız 10 il sonra ola bilər; hazırda yaranan ünsiyyət formalarına, eləcə də tibbin 10 ildən sonrakı inkişaf səviyyəsinə istinad edərək, qətiyyətlə söyləyə bilərəm ki, belə bir qorxulu mutasiya bir də heç bir vaxt olmayacaq".

pia.az

 


Etiket:


Digərxəbərlər

General Mövlam Şıxəliyevin 2 milyondan çox əmlakı özünə qaytarıldı - Siyahı

Putinin ilhaq və səfərbərlik qərarı - Bundan sonra müharibənin taleyində hansı faktorlar əsas rol oynayacaq?

Populyar xəbərlər

Bukingem sarayı kral III Çarlzın ölüm xəbərini təkzib edib - Yenilənib

Bu gün ilaxır çərşənbə - Torpaq çərşənbəsidir

Paşinyan: Əks halda həftənin sonunda müharibə olacaq...

“Qarabağ”ın baş məşqçisi cəzalandırılıb

Nömrəsini sərnişinə vermək istəyən sürücü cəzalandırıldı - Açıqlama

Ramazan ayının doqquzuncu gününün imsak, iftar və namaz vaxtları    

Prezident Xankəndidə Novruz tonqalını alovlandırıb, xalqı təbrik edib - Yenilənib

"Nicat Lənkəranski" ləqəbi ilə tanınan şəxs 1 il 1 ay müddətinə azadlıqdan məhrum edilib - Yenilənib

Paytaxtda 600 manata səməni satılır? - Video    

Ən çox oxunanalar