Şahin Cəfərli: “Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllində Obama dövründəki siyasətdən ciddi şəkildə fərqlənəcək siyasət gözləmirəm”

“Donald Tramp beynəlxalq məsələlərə iş adamı təfəkkürü ilə yanaşır, nəyisə alıb, əvəzində nəyisə verməyə açıq adamdır”.

Bu fikirləri politoloq Şahin Cəfərli ABŞ-da çıxan “The American Spectator” jurnalında Vaşinqton-Azərbaycan münasibətlərinə dair dərc olunan məqaləyə münasibət bildirərkən PİA.AZ-a açıqlamasında qeyd edib.

ABŞ-da çıxan “The American Spectator” jurnalında dərc olunan məqalədə Vaşinqtonun Azərbaycan və İsraillə münasibətlərindən söz açılıb. Məqalədə Obama administrasiyasının Qarabağ məsələsində susduğunu vurğulayan müəllif Trampın Azərbaycana layiq olduğu münasibəti göstərməli və əməkdaşlığı bərpa etməli olduğu fikirini irəli sürüb.

Donald Trampın İsrailə olan münasibəti aydındır. Lakin sabah vəzifələrinin icrasına başlayacaq olan prezident Azərbaycanla bağlı bu günə qədər heç bir fikir səsləndirməyib. Trampın Azərbaycanla bağlı siyasətini formalaşdıracaq olan əsas prinsiplər nələr ola bilər? Və Trampın prezidentlik dövründə Qarabağ münaqişəsinin həllində status-kvonun dəyişməsi mümkündürmü?

Bu mövzularla bağlı PİA.AZ-ın əməkdaşı politoloq Şahin Cəfərlinin fikrini öyrənib.

Şahin Cəfərli: “Trampın sanksiyaların ləğvini yalnız Rusiyadan müəyyən güzəştlər qopardıqdan sonra ləğv edəcəyini söyləməsi Moskvada soyuq duş effekti yaradıb”.

Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli baxımından Tramp dövrünün Obama dövründən ciddi şəkildə fərqlənməyəcəyini ehtimal edən politoloq Şahin Cəfərliyə görə, Azərbaycan bu məsələdə daha fəal və çevik diplomatiya yürütməlidir:

“Bizim bölgənin gələcəyi böyük ölçüdə ABŞ-Rusiya dialoqunun gedişindən və bu iki dövlətin münasibətlərinin bundan sonrakı inkişafından asılı olacaq. Cənubi Qafqaz geosiyasi baxımdan bölünmüş regiondur. Artıq xeyli müddətdir ki, Qərb keçmiş SSRİ məkanına aid bu subregiona bir bütöv halında yanaşmır. Gürcüstana xüsusi yanaşma var, Azərbaycan və Ermənistan isə ayrılıqda götürülür. Tramp dövründə ABŞ-ın postsovet məkanına yönəlmiş siyasətinin necə qurulacağını hələ bilmirik. Rusiya çalışır ki, ABŞ-la masaya oturub, nüfuz dairələrini bölüşdürsün. Moskva postsovet məkanı üzərindəki müstəsna hüquqlarının ABŞ tərəfindən qəbul edilməsini istəyir. İki ölkə arasında danışıqlarda bu məsələ gündəmə gələcək. Amma ABŞ tərəfinin mövqeyi barədə fikir yürütmək hələ ki çətindir.

Donald Tramp beynəlxalq məsələlərə iş adamı təfəkkürü ilə yanaşır, nəyisə alıb, əvəzində nəyisə verməyə açıq adamdır. Elə Rusiya tərəfini ümidləndirən amil də məhz Trampın bu keyfiyyətidir. Amma Trampın bu yaxınlarda verdiyi açıqlamalar, məsələn, sanksiyaların ləğvini yalnız Rusiyadan müəyyən güzəştlər qopardıqdan sonra ləğv edəcəyini söyləməsi Moskvada soyuq duş effekti yaradıb. Kreml gözləyirdi ki, Tramp gələn kimi qeyd-şərtsiz sanksiyaların heç olmasa, bir qismini ləğv edəcək.

Şahin Cəfərli: “Rusiya çalışır ki, ABŞ-la masaya oturub, nüfuz dairələrini bölüşdürsün”.

Digər tərəfdən, Trampın komandasında Rusiyaya qarşı sərt mövqedə olan nüfuzlu şəxsiyyətlər var. Müdafiə naziri vəzifəsinə namizəd Ceyms Mattis, Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinin rəhbəri vəzifəsinə namizəd Mayk Pompeo, ABŞ-ın BMT-dəki səfiri vəzifəsinə namizəd Nikki Heyli Senatdakı dinləmələrdə Rusiyaya qarşı sərt mövqe ortaya qoydular. Hətta Moskvaya yaxın şəxs sayılan, Putindən orden almış dövlət katibi vəzifəsinə namizəd Reks Tillerson da Rusiya ilə bağlı sərt bəyanatlar verdi. Onların mövqeyi ilə Trampın mövqeyi arasında müəyyən uyğunsuzluqlar var.

Mən ümid edirəm ki, ABŞ postsovet məkanını Rusiyanın nüfuz dairəsi kimi tanımayacaq. Bu, bizim zərərimizə olardı. Amma digər tərəfdən, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllində Obama dövründəki siyasətdən ciddi şəkildə fərqlənəcək siyasət də gözləmirəm. Azərbaycan fəal və çevik diplomatiya yeritməlidir, həll prosesinin Rusiyanın inhisarından çıxarılmasına nail olmağa çalışmalıdır. İndiyədək yeridilən balans siyasəti nəticə verməyib. Trampın Azərbaycanla bağlı hər hansı fikir söyləməməsinə gəldikdə isə, unutmayaq ki, Azərbaycan beynəlxalq siyasətə təsir gücü olan bir dövlət deyil. Gəlin, özümüzü böyük görməyək”.

Gülşən ŞƏRİF

pia.az